Năm tôi lên 10 tuổi, bố bị bệnh nặng nên phải điều trị dài ngày. Để tiện chăm sóc bố, mẹ gửi tôi về quê sống với bà ngoại.
Mẹ tôi kể rằng, ông ngoại mất khi mẹ mới ba tuổi, còn dì tôi đang bập bẹ học nói. Hồi đó, bà ngoại hãy còn trẻ nhưng bà vẫn không chịu đi bước nữa. Bà ở vậy nuôi hai đứa con gái khôn lớn. Mẹ tôi đi học xa rồi ở lại thành phố lập nghiệp. Dì tôi đến tuổi cũng đi lấy chồng, bà chỉ còn một mình.
Mỗi sớm mai thức dậy, nhìn sang không thấy bà là chắc chắn bà đang nấu bếp. Không biết bà dậy lúc nào, nhưng khi tôi mắt nhắm mắt mở lò dò xuống bếp thì đã thấy bà tôi ngồi bên bếp lửa. Cạnh cái kiềng sắt là cái xoong được vần trong tro than. Có khi là xoong cơm nếp vừa ráo nước thơm phức, có lúc vài củ sắn luộc lẫn với khoai, hoặc nồi ngô bung nở xòe. Những bữa ăn sáng của bà thường cho tôi cảm giác không những no mà còn ấm bụng cho đến tận khi tới trường.
 |
Tôi nhớ những ngày mưa phùn gió bấc, công việc nấu bếp của bà tôi cực nhọc lắm. Mưa tạt vào bếp khiến cho những thanh củi khô và đống mùn cưa ỉu xìu, lạnh ngắt. Bà tôi ngồi hì hụi châm lửa nhóm bếp, lửa vừa lóe lên lại tắt, bà phải phùng miệng thổi, bụi tro bay bám lên tóc bà. Khói tạo thành những vòng tròn quẩn quanh trong gian bếp chật hẹp, khói xông vào khiến nước mắt bà trào ra. Bà khua tay giục tôi ra ngoài cho đỡ khói.
Có đợt, bà tôi bị cảm. Ba bốn hôm rồi mà bà vẫn chưa dậy thổi cơm được, cái bếp củi nguội lạnh. Một người hàng xóm tốt bụng hàng ngày vẫn thổi cơm mang sang cho hai bà cháu tôi ăn. Một hôm đi học về sớm, tôi lén bà xuống bếp nấu cơm. Lần đầu tiên vào bếp, tôi không khỏi lóng ngóng, nhọ nồi dính lem nhem hai ống tay áo và cả một vệt dài trên má. Tôi cảm nhận rất rõ vị cay của khói xộc vào mắt mũi. Bữa cơm cho bà ốm chỉ có mỗi bát canh dưa nấu với lạc nhưng bà cứ tấm tắc khen ngon. Hôm sau, cũng giờ đi học về, vừa vào đến cổng, tôi đã nhìn thấy khói bay lên từ chỗ thông khói trong bếp. Tôi chạy ào vào và vui mừng biết bao khi nhìn thấy hình bóng thân thương của bà trong gian bếp. Bà cười bảo: "Hôm qua, nhờ bát canh dưa nấu với lạc của cháu mà bà khỏe ra đấy". Đêm, tôi rúc vào cánh tay bà ngủ ngon lành.
Bố khỏi bệnh, mẹ đón tôi về lại nhà. Ngày xa bà, tôi cứ ngoái nhìn theo cái dáng nhỏ bé với đôi bàn tay già nua vẫy chậm dần trước ngõ.
Thỉnh thoảng cả nhà tôi mới có dịp về thăm bà. Nhìn thấy bà lọ mọ trong gian bếp khói um, mẹ tôi bảo bố: "vợ chồng mình phải sắm cho bà cái bếp ga, bà già rồi mà cứ phải nhóm lửa khổ quá".
Và mẹ đã dành dụm những đồng lương ít ỏi hàng tháng để mua cho bà cái bếp ga nhưng… bà đã không nấu bếp được nữa. Sau cú ngã ngoài cầu ao, bà tôi bị liệt toàn thân. Chiếc bếp ga mẹ mua chỉ kịp nấu cho bà những bát cháo cuối cùng trước khi bà ra đi.
Con đường trước nhà bà gần đây được mở rộng thành con đường lớn chạy thẳng lên xã. Giá đất lên cao nhưng mẹ và dì đã không bán ngôi nhà mà giữ lại nguyên vẹn làm nơi thờ tự, là nơi con cháu trở về sau những bộn bề của cuộc sống. Gian bếp năm xưa không còn khói nhưng mỗi lần bước vào đó, khóe mắt tôi lại cay xè…
Theo Afamily
