"Đầu môi chót lưỡi", "lưỡi lắm giọng", "lưỡi không xương", "múa ba tấc lưỡi"... Những câu từ ám chỉ những điều chẳng tốt đẹp gì về lưỡi.
Thực ra người ta nói gì cũng đều do đại não quyết định, chứ đâu phải do lưỡi. Bên cạnh đó, lưỡi tự thân đã có rất nhiều sự bí ẩn kỳ diệu - là thứ tạo hoá ban cho con người để sống và phát triển...
Điều kỳ diệu của lưỡi
Ngôn ngữ của loài người phải có sự phối hợp lẫn nhau giữa lưỡi, răng, vòm miệng và các cơ ở mặt, mới có thể phát âm tiếng nói rõ ràng, chính xác. Nếu lưỡi không thể vận động linh hoạt được, sẽ xuất hiện hiện tượng nói ngọng, nhịu. Nguyên nhân chủ yếu là dây chằng của lưỡi ngắn quá, ảnh hưởng tới vận động của đầu lưỡi, thậm chí cả sự phát triển của đầu lưỡi, cần phải sớm điều trị mới nói chuyện được bình thường.
Lưỡi có thể phân biệt được 4 mùi vị cơ bản như chua, mặn, ngọt, đắng. Các vị khác đều là kết quả tổng hợp ở mức độ khác nhau của các vị cơ bản. Có những nghiên cứu chứng minh rằng đầu lưỡi còn có thể phân biệt được một loại vị khác nữa, đó là vị tươi, cũng chính là vị mì chính (Sodium glutamate). Cơ quan cảm thụ vị giác của lưỡi cũng có vùng phân biệt khác nhau: Nhạy cảm với vị ngọt nhất là đầu lưỡi. Nhạy cảm với vị đắng nhất là cuống lưỡi. Nhạy cảm với vị chua nhất là nửa phía sau hai sườn lưỡi. Còn nhạy cảm nhất với vị mặn là đầu lưỡi và 2 sườn lưỡi phía trước.
Đầu lưỡi trời phú
Trên thế giới có những người có vị giác vô cùng nhạy cảm. Như các nhà nếm trà, chỉ cần uống một hớp trà là biết ngay tên trà, nơi sản xuất và thời gian chế biến. Nhà nếm rượu, chỉ cần nhấp một chút rượu là có thể nói ngay được rượu bao nhiêu độ, nguyên liệu để nấu rượu là gì và tỉ lệ cất được bao nhiêu rượu, rượu cất vào năm nào. Nghe nói, Canada có một bác đầu bếp tuyệt vời. Trong một ngàn lít nước chỉ pha vào có một giọt giấm, mà đầu lưỡi của bác vẫn cứ phân biệt được. Điều đó, ngoài việc học tập, rèn luyện dài ngày ra, còn có một trong các nguyên nhân nữa là nhũ đầu của họ rất phát triển. Nhũ đầu của kẻ sang hơn hẳn nhũ đầu của kẻ bình thường, cho nên họ mới thích... ăn ngon.
Lưỡi cũng có năm bảy loại
Đầu lưỡi bình thường là đầu lưỡi vừa phải, không to không nhỏ, màu hồng nhạt, trên mặt lưỡi có lớp rêu mỏng màu trắng. Nếu đầu lưỡi "béo" hoặc "gầy" quá, màu lưỡi thẫm hoặc nhạt, rêu mỏng hoặc quá dày, thậm chí rêu màu "vàng", hoặc "thâm đen" là báo hiệu cơ thể đang ủ bệnh. Đông y có thể khám lưỡi để xác định bệnh tật.
Vì sao có lúc ta cảm thấy cảm giác "đắng miệng" hoặc ăn chẳng có mùi vị gì cả? Ngoài việc có liên quan tới các yếu tố như về trạng thái tâm lý, ăn quá no, tuổi tác, nghiện ngập, bệnh tật... còn liên quan tới cả thiếu kẽm. Trong nước bọt ta thường chứa chất vị giác (taste senserin). Mỗi một phân tử của nó có chứa 2 ion kẽm, có tác dụng dinh dưỡng quan trọng đối với niêm mạc khoang miệng và nhũ đầu. Thiếu kẽm sẽ làm cho nhũ đầu co lại, chức năng giảm đi, thậm chí dẫn tới tắc tế bào thượng bì của nhũ đầu co lại, bị bong ra, khiến cho thức ăn khó tiếp xúc được với nhũ đầu, không thể dẫn tới vị giác, gây nên chán ăn.
Lưỡi của nữ khác nam
Giáo sư dinh dưỡng học trường Đại học Saga Nhật Bản, qua điều tra nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, độ nhạy cảm với 4 vị của nữ giới cao hơn nam giới. Các nhà nghiên cứu đã dùng đường Saccharose (ngọt), Sodium chloric acid (mặn), Tartaric acid (chua) và Quinine hydrocholoric (đắng) lần lượt, pha thành 30 loại dung dịch với nồng độ khác nhau, rồi đặt lên đầu lưỡi các đối tượng điều tra, để xác định trong phạm vi nồng độ như thế nào, có thể cảm nhận được các vị khác nhau. Kết quả cho thấy, đối với vị ngọt, các cô gái 20 tuổi có thể cảm nhận được dung dịch có nồng độ bình quân 3%. Còn các chàng trai 20 tuổi khi nồng độ đạt tới 7,4% mới nhận biết được, còn kém hơn cả những người đàn bà 50 tuổi. Đối với vị mặn, các cô gái 20 tuổi cảm nhận được khi nồng độ dung dịch là 0,7% còn các chàng trai 20 tuổi, nồng độ dung dịch phải đạt 1,9% mới có thể nhận biết được, tương đương với đàn bà 40 tuổi.
Hôn bằng lưỡi sẽ trẻ ra
Khi đầu lưỡi và môi dính với nhau, thông qua phản xạ thần kinh sẽ tiết ra các chất làm tăng cường trao đổi chất, tim đập nhanh hơn, đưa tinh thần vào trạng thái đầy hưng phấn, khoái cảm. Sau những nụ hôn, người ta có cảm giác giải thoát tư tưởng. Hôn kích thích nước bọt tiết ra và trong nước bọt có chứa nguyên tố vi lượng như canxi và photpho, sau khi được chất men răng hấp thụ, có thể phòng ngừa một cách có hiệu quả sâu răng. Hôn có thể ức chế sự sản sinh của hormone cortex sugar. Những người bị bệnh huyết áp cao, bệnh teo cơ, cholesterone cao, rối loạn Isurin và tổn thương tế bào não... nếu được người tình hoặc vợ (chồng) vuốt ve âu yếm, hay tặng cho những nụ hôn thật nồng cháy, thì bệnh của họ sẽ nhanh dịu đi, thậm chí còn rất chóng khỏi.
Đương nhiên nam, nữ hôn nhau còn làm tiết ra sexhormone nhiều hơn, mạnh hơn. Khi đầu lưỡi của đôi trai gái tiếp xúc với nhau, là lúc sexhormone tiết ra nhiều nhất. Chuyên gia tình dục Ellister - Birniman đã chứng minh: Sự rung động thần kinh có thể do đầu lưỡi và môi truyền tới cơ quan sinh dục. Nếu hôn môi và lưỡi với thời gian dài có thể làm cho hai cơ mặt giật giật, rung động, làm tăng 30% huyết dịch cung cấp cho da mặt, làm giảm các nếp nhăn, có tác dụng thẩm mỹ da cho gương mặt tươi nhuần, nói tóm lại hôn và âu yếm khiến người ta trẻ ra...
"Sự lừa phỉnh ngọt ngào" của... lưỡi
Quả mystical (thần bí) sinh trưởng ở vùng nhiệt đới Tây Phi, dân địa phương thường dùng quả này để làm gia vị cho thức ăn, có thể làm cho bánh mì chua biến thành ngọt và ngon miệng, khiến cho bia và rượu biến thành ngọt. Sau khi ăn các thức ăn chua, cay, đắng, mặn, ăn vài miếng quả mystical là có thể biến thành vị ngọt trong miệng. Tại sao quả mystical lại có thể cải đổi được vị giác? Thì ra trong loại quả mystical có một loại albumen sugar, bản thân nó không ngọt, nhưng có thể làm cho nhũ đầu nhạy cảm với vị chua trở nên tê liệt, ức chế và làm cho nhũ đầu nhạy cảm với vị ngọt hưng phấn và hoạt lên. Nhưng chúng ta đã biết, bất kể loại hoa quả chua nào vẫn mang theo một chút fructose, có điều thành phần chua nhiều hơn thành phần ngọt, cho nên ta chỉ cảm thấy vị chua. Kỳ thực, quả mystical không hề làm thay đổi vị của thức ăn mà chỉ lừa đầu lưỡi của chúng ta mà thôi...
T. T
