Nhiều người cho rằng làm cha mẹ là thiên chức tự nhiên của con người, tự nhiên sẽ thành người cha, người mẹ tốt. Thực ra hoàn toàn không phải vậy. Muốn làm một người cha, người mẹ tốt đều phải học.
Sai đâu phạt đó, đúng người đúng tội
Có bà mẹ nọ sai con đi rửa bộ ấm chén. Đứa trẻ sơ ý đánh vớ. Bà mẹ vì muốn con chừa thói vừa làm vừa chơi nên quất con túi bụi. Đứa trẻ bị đánh đòn đau lại không được mẹ giải thích cặn kẽ nên nghĩ mẹ “quý chén” hoăn “quý con” cảm thấy tủi thân. Nhiều đứa trẻ có suy nghĩ tiêu cực nghĩ rằng mẹ quý đồ hơn quý người và cho rằng nếu “không có đồ thì mẹ sẽ quý mình hơn” nên càng bất cẩn hơn trong những lần sau.
Có ông bố vì thấy hai anh em đánh nhau thì đến quất cả hai. Không được phân xử công minh đứa đúng thì cảm thấy bị ấm ức, đứa hành động sai thì không thấy được cái sai của mình. Rõ ràng việc dạy con mà không phân biệt rõ đúng sai, không phân biệt đúng người đúng tôi, không những không làm cho trẻ nhận ra lỗi lầm sửa chữa mà còn gây phản tác dụng.
Lấy công chộc tội
Một kẻ phạm tối nếu thành khẩn khai báo sẽ được pháp luật khoan hồng. Một tù nhân nếu cải tạo tốt sẽ được giảm án. Vậy cớ sao con em chúng ta khi vô tìn phạm lỗi lại bị đòn roi, sỉ nhục. Thay vì mắng và đánh trẻ hãy cho trẻ chuộc lỗi bằng việc giao cho chúng làm một việc gì đó để “lấy công chuộc tội”. Khi giao việc cho trẻ cũng cần có nhiều việc khác nhau để cho trẻ lựa chọn. Đừng ép buộc trẻ làm những việc chúng không thích. Cha mẹ cũng cần giải thích cặn kẽ cho con hiều con đã làm sai ở đâu, tác hải của những hành vi sai trái đó là gì.
Cha mẹ nên nhớ rằng, khi con mắc lỗi nếu cha mẹ chỉ biết đánh mắng, chúng sẽ chỉ sợ mà không “tâm phục, khẩu phục”, không hình thành ý thức tự sửa lỗi.
Kỷ luật hay bạo hành?
Một đứa trẻ đã được phổ biến quy định chỉ được xe tivi từ 6-8g tối nhưng lại cố tình vi phạm xem tivi đến tận 10g mà không chịu học bài. Khi bị phát hiện, bố của đứa trẻ đó đã đưa ra hình phạt không cho đứa trẻ đó xem tivi trong vòng 5 ngày. Đó là kỷ luật. Kỷ luật giúp cho đứa trẻ đó hiểu được rằng chúng cần phải tuân thủ những quy định mà bố đã đặt ra.
Cũng là tình huống đó, có ông bố đã lôi con ra đánh một trận cho chừa thói không biết nghe lời và vì cái lý thuyết “yêu cho roi cho vọt”. Có những ông bố bà mẹ thì nhiếc mắng con cái rằng: “Không học thì lấy… mà ăn”, “học thì ngu à còn lười như hủi”, “Sao tao lại có đứa con khó bảo như mày”… Đó là những hình thức trừng phạt thân thể và trứng phạt về tinh thần. Nói một cách nặng hơn là bạo hành thân thể và bạo hành tinh thần.
Những hình thức trừng phạt đó thực tế không làm cho trẻ nhận ra những sai trái của mình để sửa chữa. Ngược lại trừng phạt về thân thể và tinh thần làm cho trẻ thấy đau đớn về thể xác, tủi nhục về tinh thần mà sinh ra trầm cảm, oán giận bố mẹ, không muốn gần gũi bố mẹ. Đó có phải là sự giáo dục hay chỉ là những hình thức trút giận của cha mẹ vào con cái?
Cha mẹ cần học những gì?
Đứa con đi học chẳng may bị lấy cắp xe đạp, bản thân nó cũng không muốn bị mất, nó cũng lo lắng khi bị mẹ mắng, bố đánh đòn, nó cũng xót xa tiếc của. Cha mẹ đã không động viên an ủi thì thôi lại bị bố lôi ra đánh đòn, mẹ “tổng xỉ vả” một trận, nó sẽ càng cảm thấy sợ hãi và cô đơn hơn.
Trẻ em nào đi học cũng mong được những điểm tốt để thi đua với chúng bạn, để khoe với bố mẹ, nhưng nếu chẳng may con bị điểm kém thì cũng đừng vì thế mà đánh, mà đem con ra so sánh với chúng bạn rằng: “Người ta cũng ăn cơm ăn gạo mà học hành giỏi giang, còn mày ăn uống có thiếu thứ gì mà sao ngu thế”, “học thì ấm vào thân sao không biết đường mà sướng”,… Cha mẹ xử sự như vậy sẽ không làm cho con tiến bộ hơn, ngược lại trẻ con luôn có tâm lý tự ti, sợ học, khi bị điểm xấu thì giấu diếm…
Cha mẹ hãy bớt giận và lắng nghe con
Hãy cho con có cơ hội được nói, cha mẹ hãy bớt giận và lắng nghe con. Lắng nghe con nói sẽ giúp cha mẹ không mắng nhầm, mắng oan con, xử sự đúng mực. Con cái được giãi bày sẽ gần gũi bố mẹ mình hơn. Nhận lời động viên, khuyên nhủ của cha mẹ, chúng chắc chắn sẽ tiến bộ.
Đừng dùng con để “Giận cá, chém thớt”
Cha mẹ giận nhau, đó là chuyện của người lớn, con cái chẳng có tội gì. Vậy mà có những đứa trẻ vẫn phải hứng chịu những cơn thịnh nộ của cha, những câu “nói kháy” của mẹ, nói con nhưng để nhằm vào bố. Liệu thế có công bằng?
Nhiều bậc làm cha, làm mẹ khi mắng con xong rồi mới thấy mình sai, mình vô lý. Có người ngại xin lỗi con nên bỏ qua, có người thì chủ động xin lỗi con nhưng cũng không bù đắp được tổn thương đã gây ra trong lòng chúng.
