Tính tình cháu cũng trở nên thay đổi: hay nóng nảy, quát tháo, cãi hỗn cha mẹ... Tôi đã nhiều lần dạy dỗ, phân tích, thuyết phục lúc cứng rắn lúc mềm mỏng nhưng chưa hiệu quả. Hiện nay tôi rất khổ tâm và bế tắc trước sự thay đổi của con. Xin cho tôi một lời khuyên!
Huỳnh Thị Thu Hà (Q.4, TP.HCM)
Chị Hà thân mến!
Con của chị đang ở tuổi “teen” - đây là lứa tuổi có nhiều biến đổi tâm sinh lý. Giai đoạn này nội tiết tố (hormone) được sản xuất nhiều hơn, cơ thể lớn nhanh, song song đó tính tình cũng có nhiều thay đổi. Chị sẽ cảm nhận một sự thay đổi rõ rệt ở cháu khác với những năm trước đó, nhưng đừng quá lo lắng.
Ở lứa tuổi này, trẻ muốn tự khẳng định nên không muốn bố mẹ can thiệp vào những chuyện cá nhân của mình; nhưng lại chưa đủ khả năng và kinh nghiệm để tự lo cho mình. Nhiều mâu thuẫn xảy ra trong bản thân trẻ lúc này làm trẻ có trạng thái tâm lý rất bất thường. Nếu bố mẹ không hiểu được những đặc điểm này của tâm lý lứa tuổi, sẽ rất lo lắng, càng làm cháu cảm thấy áp lực; không được hiểu, trẻ càng chống đối hoặc cảm thấy bị tổn thương.
Đặc điểm thứ hai của lứa tuổi này là tập trung sự quan tâm ra bên ngoài xã hội và bạn bè là một nhu cầu, là mối quan tâm lớn, thú vị nhất của trẻ. Vì vậy chị nên tìm hiểu bạn bè của cháu một cách kín đáo, tác động và hướng dẫn cho con. Chị không nên bày tỏ sự kém tin tưởng với cháu; càng không nên thấy cháu có sự thay đổi lại gán cho lỗi đó là do giao du với bạn bè xấu.
Các cháu ở lứa tuổi này sẽ có những quan điểm, lối sống, cách biểu hiện không giống với người lớn, đôi khi đó chỉ là sự ngông nghênh của tuổi trẻ, là cái bề ngoài, còn bản chất không có gì quá tệ khiến chị phải đau khổ, lo lắng như thế. Rồi tuổi này qua đi, các cháu sẽ tự điều chỉnh mọi việc cho bản thân nếu cháu có một nền tảng giáo dục gia đình tốt.
Trong cách giảng dạy con, chị nên nói ít lý thuyết mà đưa ra nhiều dẫn chứng cho cháu thấy qua những việc cụ thể trong xã hội. Lứa tuổi này đang bướng nên không thích nghe nhiều. Chị có thể nhờ người trung gian như bạn bè, bà con hoặc một người nào mà cháu tin yêu, ngưỡng mộ sẽ tác động cháu tốt hơn cha mẹ.
Chúc chị thành công trong việc giáo dục con!
Nguyễn Thị Tâm (GĐ Trung tâm ứng dụng khoa học tâm lý Hồn Việt)
