Văn hóa tính dục mang một nét đẹp, một bản sắc thật độc đáo là một khía cạnh và một môn học của y học. Nó không chỉ phản ánh bản năng sinh vật mà còn bao gồm các yếu tố tâm lý, tình cảm, tư duy, ý chí, đặc trưng cá tính của mỗi con người.
Cơ chế tình dục nam và nữ
Cơ chế sinh dục nữ
- Giai đoạn kích thích: Sự đáp ứng sinh lý sinh dục nữ bắt đầu bằng sự khơi dậy tâm lý tình dục, tiếp nhận ở các giác quan thính giác (nghe), thị giác (nhìn), xúc giác (sờ), khứu giác (ngửi). kích thích hưng phấn ở vỏ não theo thần kinh thẹn và thần kinh tự chủ, từ đó kích thích vận mạch ở bộ phận sinh dục.
- Giai đoạn cực khoái: Bằng sự kích thích trực tiếp âm vật và gián tiếp qua môi bé, môi lớn thật nhẹ nhàng, liên tục và tăng dần cường độ, giai đoạn này chịu sự chi phối của thần kinh tự chủ dẫn tới sự khoái cảm của vỏ não gọi là cực khoái.
- Giai đoạn thư giãn: Hiện tượng cương cơ, cương mạch được giải phóng dần, âm đạo, tử cung trở lại bình thường sau 5-10 phút.
Cơ chế sinh dục nam
Xuất phát từ tâm lý hướng dục trên cơ sở hormone sinh dục nam, kết hợp các giác quan, sẽ kích thích hưng phấn vỏ não rồi lan xuống trung tâm cương ở cột bên của tủy sống, vào đám rối thần kinh túi tinh và tiền liệt tuyến, kích thích các sợi sau hạch tới các mạch máu ở vật hang, bơm đầy máu vào hai vật hang nằm trong các lưng dương vật và vật xốp bao quanh niệu đạo, làm căng các xoang giúp cho dương vật trở nên cứng dần, nhờ các van đặc biệt của tĩnh mạch và sự co thắt các cơ ngồi hang và cơ hành xốp khiến cho máu giữ lâu để kéo dài thời gian cương dương vật.
- Giai đoạn cực khoái: Thường được kích thích trực tiếp ở các giác quan và ở quy đầu, giúp tăng độ cảm giác, tạo sự khoái cảm của vỏ não.
- cực khoái cũng có thể xảy ra ở giai đoạn không cương cứng hoặc trong giấc chiêm bao (mộng tinh).
- Giai đoạn mềm của dương vật: Xảy ra sau giai đoạn cực khoái, giải phóng sự co các cơ như hành hang, ngồi hang. Máu từ các xoang thoát về bằng đường tĩnh mạch mu dương vật nông và sâu. Các xoang rỗng dần, làm cho dương vật mềm từ từ và trở về trạng thái ban đầu.
- Tiếp theo là giai đoạn trơ: Khác với nữ, ở nam có một khoảng thời gian trơ trước khi dương vật có thể cương lại và xuất tinh.
Những rối loạn thường gặp trong giao hợp
Rối loạn tình dục ít khi do nguyên nhân thực thể. Để đáp ứng được với những kích thích, người nữ cần phải được thư giãn, do đó những rối loạn tình dục ở nữ có thể là sự lo lắng, trầm cảm hay mệt mỏi.
Theo Kaplan, rối loạn tính dục ở nữ thường thể hiện qua 4 hội chứng riêng lẻ:
Rối loạn tình dục
Rối loạn tình dục nói chung hay lãnh cảm liên quan đến sự ức chế với những kích thích tính dục trong giai đoạn hưng phấn. Người phụ nữ không có được những cảm giác gợi tình và có sự rối loạn về hiện tượng sung huyết trong đáp ứng tình dục. Thể bệnh này thường do lo lắng, trầm cảm hoặc do có ác cảm sâu xa với tình dục.
Rối loạn giai đoạn cực khoái
Không liên quan đến giai đoạn hưng phấn mà chỉ mất giai đoạn cực khoái. Nguyên nhân là kích thích chưa đúng mức hoặc do xung đột tâm lý tiềm ẩn. Không đạt được cực khoái có thể do nguyên phát hoặc thứ phát và chẩn đoán phân biệt này rất quan trọng cho điều trị. Một phụ nữ chưa từng đạt được cực khoái, có thể do chưa bao giờ được kích thích đầy đủ trong quan hệ tình dục. Do đó chỉ cần hướng dẫn đầy đủ là họ sẽ đáp ứng tốt. Còn ở những phụ nữ bị ức chế một cách vô thức phản xạ cực khoái như căm ghét bạn tình hay xung đột nội tâm với hoạt động tình dục, đòi hỏi phải được xác định đúng nguyên nhân để có cách điều trị thích hợp.
Co thắt âm đạo
Thường ít gặp. Nguyên nhân là do co thắt lỗ ngoài âm đạo, gây khó khăn cho quá trình giao hợp bình thường. Tuy nhiên, những phụ nữ bị co thắt âm đạo vẫn có thể đáp ứng tình dục bằng cách kích thích âm vật để đạt được cực khoái. Ngoài ra, còn do nguyên nhân tâm lý như lo sợ bị hiếp dâm, sợ đau khi giao hợp, có thai, do phẫu thuật sàn hội âm.
Mất cảm giác tính dục
Là tình trạng mất cảm giác hoàn toàn trong quá trình giao hợp. Cần được điều trị như một bệnh tâm thần hơn là một rối loạn tình dục thuần túy.
Ở nam, phổ biến là bất lực và xuất tinh sớm.
- Bất lực: Ảnh hưởng đến sự cương dương vật do trầm cảm, do xung đột tình cảm, lo lắng. Đây là rối loạn thường gặp, có đến khoảng 50% đàn ông bị chứng bất lực tạm thời trong một thời điểm nhất định nào đó. Một số thuốc và một số bệnh cũng có thể là nguyên nhân gây bất lực như bệnh tiểu đường, tim mạch, huyết áp, bệnh gan, béo phì (do mỡ làm hẹp lòng động mạch dẫn đến giảm khả năng bơm máu vào các tạng cương).
- xuất tinh sớm: Là rối loạn thường gặp nhất. Có những trường hợp chỉ kích thích nhẹ cũng dẫn tới xuất tinh sớm.
Một số tai biến có thể gặp
Gãy dương vật
Khi dương vật đang cương, nếu có một chấn thương mạnh làm rách bao xơ của thể hang gọi là gãy dương vật.
Nguyên nhân: Thường do bệnh nhân tự bẻ dương vật của mình, một số ít do tư thế giao hợp mà người nam nằm dưới.
Triệu chứng thường gặp là đau, do máu thoát ra ngoài bao xơ nên dương vật trở nên mềm nhanh, sưng to, bầm tím và quẹo qua một bên. Tuy nhiên, thường bệnh nhân vẫn đi tiểu được dễ dàng do thể xốp bao quanh niệu đạo không bị tổn thương.
Khi bị gãy dương vật, bệnh nhân phải mổ sớm, nhằm không để lại di chứng. Nếu để lâu, gãy dương vật cũng tự hết, nhưng để lại các di chứng như dương vật bị quẹo, gập góc làm cho bệnh nhân không giao hợp được. Việc sửa lại di chứng này sẽ gặp rất nhiều khó khăn.
Đứt dây thắng
Dây thắng là phần da dính vào mặt dưới quy đầu, sát lỗ tiểu. Khi dương vật cương thì mảnh da này căng ra. Khi giao hợp, do thiếu kinh nghiệm hoặc giao hợp lần đầu, có thể làm rách, gây đau, chảy máu, do đau nên ức chế tâm lý làm dương vật mềm nhanh. Xử trí bằng cách khâu lại chỗ rách. Nếu người khâu không có kinh nghiệm sẽ gây co rút hoặc tạo cục xơ rách trở lại.
Thủng cùng đồ
Cùng đồ là nơi âm đạo bám vào tử cung theo một đường vòng tạo ra các cùng đồ: cùng đồ trước, cùng đồ sau và cùng đồ hai bên. Vì đường bám của thành âm đạo vào cổ tử cung chếch từ 1/3 dưới ở phía trước cổ tử cung lên đến 2/3 ở phía sau cổ tử cung nên cùng đồ sau sâu hơn cùng đồ trước và cùng đồ sau có liên quan chặt chẽ túi cùng Douglas.
Thủng cùng đồ thường do giao hợp thô bạo: Khi thủng cùng đồ thường người nữ rất đau, gây xuất huyết âm đạo. Thường phải cấp cứu và khâu lại cùng đồ bị thủng.
Vệ sinh trong giao hợp
- Nên tắm rửa sạch sẽ trước và sau khi giao hợp.
- Tránh giao hợp trong những ngày hành kinh.
- Nên tránh giao hợp sau khi uống nhiều rượu.
- Dùng bao cao su khi nghi ngờ có thể bị bệnh lây truyền qua đường tình dục như lậu, giang mai.
Ý thức tình dục qua các thời kỳ
Thời kỳ thanh niên
Được xem xét ở lứa tuổi 18-35. Giai đoạn này có hai trạng thái:
- Trạng thái yêu đương: Là giai đoạn chọn người bạn đời, giai đoạn này nam thanh niên thường bộc lộ tình cảm mạnh mẽ, còn nữ giới thì e dè kín đáo, giữ trong lòng. Biểu hiện rõ 3 đặc điểm.
Tính rung động: Nam thường bộc lộ những tình cảm của mình cho bạn gái, thích gần gũi, chăm sóc, có lúc như con thiêu thân lao vào lửa, muốn phá vỡ mọi điều ngăn cấm để đạt được mong muốn.
Tính chất ghen tuông: Nhẹ thì biểu hiện ở thái độ khó chịu, nặng hơn thì làm ầm ĩ, đánh nhau, thậm chí gây án mạng.
Tính dao động: Lúc cao hứng thì nói cười vui vẻ, lúc trái ý thì mặt ủ mày chau.
Trạng thái vợ chồng: Trong sinh hoạt tình dục vợ chồng cần đạt một tâm lý thoải mái, nam cần hiểu biết kiến thức tối thiểu về sinh hoạt tình dục, nhu cầu tình dục của vợ, biết giai đoạn ham thích và giai đoạn thỏa mãn của vợ. Cũng như phải biết âu yếm sau giai đoạn thỏa mãn của vợ để tạo xúc cảm yêu thương. Đối với nữ do thường e lệ, xấu hổ, chịu đựng hy sinh mà thiếu đi sự suy nghĩ làm sao để hài hòa về tâm hồn và thể xác, vì vậy dễ gặp trục trặc trong hôn nhân.
Thời kỳ 35-60 tuổi
Đây là giai đoạn mà mỗi cá nhân đã tương đối ổn định về nhận thức, kinh nghiệm cũng như ổn định về kinh tế. Giai đoạn này chủ yếu là làm sao giữ cho được trạng thái cân bằng tình dục, duy trì tình dục với tình yêu, làm cho tình dục trở thành hơi ấm của cuộc đời. Người ta thường ví tình dục thời thanh niên như lửa cháy, còn tình dục ở tuổi trung niên chẳng khác nào dòng suối ngọt ngào, róc rách và êm dịu.
Ở người cao tuổi
Ở người cao tuổi, nhu cầu sinh lý và ham muốn tình dục vẫn còn, nhưng do đặc điểm tâm lý nên cảm nhận tình dục không biểu hiện qua hành vi tình dục cụ thể nữa, mà được thỏa mãn thông qua các hình thức như vỗ về, ôm ấp, quan tâm tới nhau.
(Theo Sức Khỏe và Đời Sống)
--------------------------------------------------
