Nếu bạn ủ rũ hơn hai tuần và tâm trạng ấy ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày thì có thể bạn đã bị trầm cảm. Nhưng bạn đã biết gì về căn bệnh này để phòng chống? Có nhiều quan niệm về trầm cảm nhưng không phải tất cả đều đúng.
Một thống kê cho thấy, thuốc chống trầm cảm nằm trong số được kê toa nhiều nhất.
Nhiều người cho biết trầm cảm như một bức màn đen u ám phủ chụp cuộc sống của họ. Phần lớn cảm thấy như không còn năng lượng, không tập trung, số khác thì luôn thấy bứt rứt khó chịu mà chẳng có nguyên do gì rõ ràng.
1. Nam - nữ có nguy cơ mắc bệnh như nhau?
Thật ra, phụ nữ có khả năng mắc bệnh trầm cảm cao gấp nhiều lần nam giới. Các yếu tố gia tăng nguy cơ ở phụ nữ là hoóc môn, khuynh hướng hay suy tư ngẫm nghĩ và mức độ phản ứng mạnh hơn với stress.
2. Sắc tộc không liên quan đến trầm cảm?
Những người thuộc các nền văn hóa khác nhau sẽ có biểu hiện và cách diễn đạt về bệnh trầm cảm khác nhau. Từ đó, bác sĩ có thể chuẩn đoán sai hoặc đưa ra phương thuốc không phù hợp. Đôi khi, bệnh nhân rời phòng khám với một toa thuốc chống căng thẳng trong khi cái họ thật sự cần là thuốc chống trầm cảm.
Vậy bác sĩ đồng hương với bệnh nhân sẽ luôn chẩn đoán chính xác? Cũng không hẳn. Tốt nhất là bạn nên xác nhận lại với bác sĩ xem họ có hiểu đúng những trình bày về bệnh tình của bạn không.
Hai điều cần lưu ý:
- Thuốc chống trầm cảm làm tăng nguy cơ tự vẫn: Nghiên cứu về một loại thuốc chống trầm cảm cho thấy, những người dùng thuốc này có nguy cơ tự tử cao hơn những người chỉ dùng thuốc trấn an. Lạ lùng hơn, các chuyên gia tâm lý cho rằng, khi mới được điều trị, những người bị trầm cảm thường lên tinh thần và có thêm năng lượng để thực hiện ý muốn tự tử vốn đã manh nha trước đó. Vì vậy, nếu có người thân bị trầm cảm, bạn luôn phải ở bên họ để chăm sóc, nâng đỡ.
- Thuốc trầm cảm gây nguy hiểm cho phụ nữ mang thai: Đã có trường hợp mẹ uống thuốc an thần thì bé sinh ra dễ cáu bẳn, ăn uống khó khăn... Nhưng nếu không điều trị trầm cảm, người mẹ có thể sinh non, bé nhẹ cân. Tuy nhiên, đã có khuyến cáo không nên dùng thuốc trầm cảm trong ba tháng đầu của thai kỳ.
3. Sắc tộc không ảnh hưởng đơn thuốc?
Hầu hết các loại thuốc trầm cảm đều được thử nghiệm trên người da trắng. Với nhiều người châu Á hoặc Phi, thuốc có tác dụng chậm hơn do khác biệt enzyme gan. Và những người này cho rằng liều lượng chưa đủ, họ uống nhiều hơn. Nhưng ích lợi đâu chẳng thấy, chỉ có tác dụng phụ nhiều hơn như mất ngủ, giảm ham muốn với chuyện vợ chồng...
4. Chứng trầm cảm có tính di truyền?
Khoa học cho rằng cả yếu tố gene và môi trường đều ảnh hưởng đến tâm trạng. Đến nay, người ta vẫn chưa tìm thấy một loại gene nào trực tiếp gây ra trầm cảm. Chỉ có thể là bạn thừa hưởng một loại gene khiến bản thân dễ bị trầm cảm hơn khi gặp chuyện căng thẳng.
5. Thuốc chống trầm cảm gây béo phì?
Hầu hết các loại thuốc chống trầm cảm có 30% khả năng làm bạn tăng cân. Chúng làm tăng lượng serotonin khiến bạn thấy ăn ngon miệng và mau đói hơn. Ngay cả khi bạn không ăn nhiều, serotonin cũng khiến cơ thể dự trữ nhiều chất béo và đường hơn.
Tuy nhiên, có một loại giúp giảm cân, là thuốc Wellbutrin XL. Nó chỉ tăng lượng norepinephrine và dopamine nên không gây thèm ăn.
6. Trầm cảm chỉ tập trung ở não bộ?
Bệnh về thể chất có thể châm ngòi cho trầm cảm. Và ngược lại, tâm trạng rối loạn cũng ảnh hưởng đến khả năng chống chọi với bệnh tật của cơ thể. Vì vậy, nếu cơ thể không khỏe thì cần đồng thời chữa trị cả bệnh trầm cảm lẫn các bệnh về thể chất.
7. Cứ tâm trạng đi xuống là dùng thuốc?
Với người trầm cảm nhẹ, bác sĩ thường cho thuốc trấn an (để người bệnh an tâm chứ không có tác dụng chữa trị). Để bình tâm lại, đôi khi bạn chỉ cần được tư vấn hoặc tập thiền.
(Theo Thế Giới Văn Hoá)
