Phủ tạng, "súng ống" của động vật có nhiều bổ dưỡng, tuy nhiên, không phải ai dùng cũng tốt.
"Ăn gì bổ nấy" có từ đâu?
Theo y học cổ truyền, thức ăn gồm tứ khí: ấm, nóng, mát, lạnh và ngũ vị (chua, cay, đắng, mặn, ngọt). Cũng giống như thuốc, thức ăn có tác dụng điều tiết chức năng tạng phủ, khí huyết, nhưng khác thuốc là chứa ít độc tính hơn. Từ lâu, món ăn có công dụng phòng và trị bệnh, nên người ta gọi là món ăn bài thuốc.
Vì sao có quan niệm "ăn gì bổ nấy"? Theo lương y Vũ Quốc Trung: "Sở dĩ có quan niệm "dĩ tạng bổ tạng" - ăn tạng bổ tạng là vì, người ta dựa trên nguyên lý "đồng tương cầu". Con người là "tiểu vũ trụ", do vậy khi ăn các tạng phủ hay bộ phận sinh dục của động vật thì ở một mức độ nào đó, cơ thể con người sẽ hấp thu chất dinh dưỡng từ các bộ phận tương ứng của con vật rồi chuyển hóa thành của mình.
Bên cạnh đó, dân gian cũng đúc kết những kinh nghiệm qua việc dùng một số món ăn trị bệnh, bổ dưỡng thấy có hiệu quả, và truyền lại cho nhau. Thực tế thì trong tinh hoàn động vật có chứa chất nội tiết liên quan đến chuyện ham muốn và khả năng tình dục...".
Trong số những động vật, dê là loài được xem rất khỏe trong chuyện chăn gối, nên được chú ý rất nhiều. Do mỗi buổi sáng chú dê đực thường đứng ngay cửa chuồng, đợi "chị em" dê cái đi ngang thì... "yêu", cứ thế, một chú dê đực "yêu" cả đàn dê cái mà vẫn khỏe ru, nên khiến người ta tò mò, theo dõi xem dê ăn gì mà "chuyện đó" dữ vậy? Thế rồi từ xa xưa, người ta đã đặt tên cho một loại lá cây mà dê thường ăn là "dâm dương hoắc", loại lá này được dùng làm vị thuốc trong các bài thuốc chữa "trục trặc" trong chuyện "tế nhị" từ xưa đến nay.
Những quan niệm sai
Tuy nhiên, các nhà chuyên môn lưu ý, không phải lúc nào dùng các tạng phủ, "súng ống" của động vật cũng đều tốt. Có người cho rằng, ăn óc bổ óc nên khi bị đau đầu thì ăn óc heo, hoặc cho trẻ ăn óc để thông minh.
Theo lương y Quốc Trung, như thế là không đúng, vì trong óc heo có hàm lượng cholesterol rất cao (ăn 100g óc heo lượng cholesterol cao gấp 8 lần nhu cầu hằng ngày, mỗi người chỉ nên ăn khoảng 250 - 300 mg cholesterol/ngày), do vậy, với những người đau đầu do tăng huyết áp thì rất nguy hiểm. Một số quan niệm ăn thận bổ thận cũng hoàn toàn không đúng trong trường hợp người bị suy thận - những người này cần giảm lượng đạm, đặc biệt người mắc thận hư nhiễm mỡ thường bị rối loạn chuyển hóa lipid, lượng cholesterol trong máu tăng cao mà lại ăn nhiều thận sẽ càng làm bệnh nặng thêm.
Quan niệm ăn tim bổ tim cũng vậy, với người có bệnh tim mạch (như: tăng huyết áp, xơ vữa động mạch...) nếu ăn nhiều tim, cật sẽ khiến lượng cholesterol máu tăng cao, không tốt.
Lương y Huỳnh Văn Quang cũng cho rằng: "Với những món ăn bổ dưỡng cần biết chúng có tác dụng bổ dương hay bổ âm, từ đó mới ăn đúng món để có tác dụng cho từng người. Chẳng hạn với người thể hàn (lạnh) thì dùng món bổ dương. Còn ngược lại người thể nhiệt (nóng) thì ăn những món bổ âm.
Phủ tạng động vật đều chứa nhiều cholesterol, nên không phù hợp với người cao tuổi, người mắc bệnh rối loạn chuyển hóa, người tăng cholesterol máu, xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh gout, bệnh thận, người thừa cân, béo phì. Với người cao tuổi, nên ăn hạn chế, còn người mắc các bệnh kể trên không nên ăn các loại phủ tạng này".
--------------------------------------------------
