 |
Lần đầu, bé lấy bút chì vẽ lên tường phòng khách, bạn hãy nói cho con biết tại sao không được làm thế và điều gì sẽ xảy ra nếu lặp lại việc này, như phải giúp mẹ lau sạch tường.
Làm thế nào để con không bò đến đầu DVD? Làm thế nào để bạn có thể khiến đứa con đang tuổi mới lớn nghe theo những gì bạn nói?
Sau đây là một vài gợi ý giúp bạn:
Trẻ dưới 2 tuổi
Trẻ sơ sinh và lúc chập chững bước đi thường rất tò mò. Bạn không nên để bé thấy những đồ như TV, radio, đồ trang sức và đặc biệt các loại thuốc phải để xa tầm với của bé. Khi bé bò đến một đồ chơi nguy hiểm hoặc không được phép, bạn hãy nhẹ nhàng nói "Không" và bế bé ra khỏi khu vực này hoặc là thu hút sự chú ý của bé vào một hoạt động khác.
Ở lứa tuổi này, hình thức phạt hiệu quả là bắt trẻ phải ở yên tại chỗ trong một khoảng thời gian, có thể chỉ là một cái ghế trong phòng bếp hoặc chân cầu thang trong một hoặc 2 phút. Thời gian lâu hơn sẽ không hiệu quả. Bạn không nên đánh vào mông, tát trẻ dù là ở độ tuổi nào. Trẻ dưới 2 tuổi khó có thể liên hệ giữa cách cư xử của mình và hình phạt về thân thể. Trẻ sẽ chỉ cảm thấy đau ở chỗ bị đánh.
Bạn cũng không quên rằng, trẻ học qua cách quan sát người lớn, đặc biệt là cha mẹ. Bạn sẽ tạo ấn tượng mạnh lên trẻ nhiều hơn bằng cách cất gọn đồ của mình thay vì chỉ yêu cầu trẻ nhặt đồ chơi lên trong khi đồ của bạn thì vất lung tung.
Trẻ 3-5 tuổi
Khi con lớn và bắt đầu nhận thức được mối liên hệ giữa việc làm và kết quả, bạn có thể bắt đầu nói cho trẻ biết các quy tắc trong gia đình. Bạn hãy nói để trẻ hiểu điều đúng nên làm là gì, chứ không chỉ nói việc làm đó sai rồi.
Chẳng hạn khi bé lấy bút chì màu vẽ lên tường phòng khách, bạn hãy nói cho con biết tại sao không được làm như thế và điều gì sẽ xảy ra nếu bé lặp lại việc này. Bé sẽ phải giúp bạn lau sạch tường và không được dùng đến bút chì màu trong ngày hôm đó. Nếu vài ngày sau, bé vẫn vẽ lên tường, thì bạn hãy nhắc nhở bé rằng bút chì màu chỉ để vẽ trên giấy và buộc trẻ phải tuân thủ hậu quả việc làm của mình.
Nếu bé tiếp tục có hành vi không thể chấp nhận được dù bạn đã làm gì, thì hãy thử vẽ một biểu đồ, mỗi ô dành cho một ngày trong tuần. Và hãy quyết định xem bao nhiêu lần bé cư xử không đúng đắn sẽ bị phạt hoặc là bé phải thể hiện cách cử xử tốt trong bao lâu thì sẽ được thưởng. Hãy dán biểu đồ này trên tủ lạnh và theo dõi những cách ứng xử được và không được của bé mỗi ngày.
Trẻ 6-8 tuổi
Những hình thức phạt bắt ngồi yên suy nghĩ và chấp nhận kỷ luật vẫn còn phát huy tác dụng ở nhóm tuổi này. Điều quan trọng ở đây là sự nhất quán, trẻ làm không đúng thì phải nhận hình thức kỷ luật như đã giao hẹn trước. Trẻ cần phải tin rằng bạn nói được và sẽ làm được.
Bạn hãy cẩn thận khi đe dọa về những hình phạt không thể xảy ra chẳng hạn lúc giận dữ bạn nói "Nếu con đóng mạnh như thế thì con sẽ không bao giờ được xem tivi". Và vì điều đó là không thể nên nó làm giảm tầm ảnh hưởng của bạn với trẻ.
Việc trừng phạt quá nghiêm khắc lại có thể làm giảm tầm ảnh hưởng của bạn lên con cái. Nếu bạn tập cho con quen với điều này trong một tháng, trẻ sẽ không cảm thấy bị ép buộc phải thay đổi ngay lập tức vì mọi việc diễn ra từ từ và tự bản thân trẻ thấy phải thay đổi.
Trẻ 9-12 tuổi
Trẻ ở lứa tuổi này cũng có thể bị kỷ luật. Khi trẻ lớn và cần sự độc lập và trách nhiệm nhiều hơn, bạn hãy dạy trẻ đối phó với những hậu quả do cách cư xử của bản thân mình.
Chẳng hạn, bé đã học lớp 5 mà vẫn không chịu làm bài tập trước giờ đi ngủ thì bạn có nên bắt trẻ phải thức để làm bài hoặc thậm chí là giúp con? Có thể là không nên, bởi bạn sẽ bỏ lỡ một cơ hội dể dạy con bài học quan trọng về cuộc sống. Nếu không làm bài tập đầy đủ, trẻ sẽ đi học mà bài tập vẫn chưa hoàn thành và vì thế bị điểm xấu.
Cha mẹ bao giờ cũng muốn giúp con không phạm lỗi, nhưng về lâu dài bạn cũng nên để trẻ biết thế nào là thất bại. Trẻ sẽ nhìn ra rằng ứng xử không phù hợp thì sẽ có hậu quả gì và có thể sẽ không mắc lại sai lầm này một lần nữa.
Từ 13 tuổi trở lên
Trước đó, bạn đã tạo một nền tảng vững chắc cho con. Trẻ biết được điều gì nên làm và rằng bạn luôn thực hiện những điều mình nói. Tuy nhiên ở lứa tuổi này, bạn vẫn nên cảnh giác.
Bạn hãy đặt ra những quy định về việc làm bài tập, đi chơi, giờ giới nghiêm, hẹn hò và thảo luận những điều này với trẻ trước khi áp dụng để không có sự hiểu lầm. Trẻ có thể sẽ phàn nàn về thời gian nhưng sẽ nhận ra rằng bạn đang kiểm soát trẻ. Dù bạn tin hay không thì dù ở lứa tuổi này, trẻ vẫn muốn và cần bạn đặt ra những giới hạn và thi hành trật tự trong cuộc sống của chúng, ngay cả khi bạn trao cho trẻ tự do và trách nhiệm nhiều hơn.
Tuy nhiên, bạn cũng nên để trẻ tự kiểm soát một vài vấn đề của bản thân. Điều đó không chỉ giúp hạn chế những cuộc tranh cãi với con mà còn giúp trẻ tôn trọng những quyết định của bạn, rằng bạn cần phải làm thế. Bạn có thể cho phép trẻ quyết định những vấn đề liên quan đến quần áo, đầu tóc.
Nam Phương, theo Kidshealth - Vnexpress
