Những năm gần đây xuất hiện nhiều đồn đại liên quan đến tinh trùng, trong số đó có cả lời đồn rằng thuốc lá có bạc hà và một số đồ uống ngọt giải khát có thể làm cho nam giới vô sinh. Nhiều lời đồn khác chẳng có cơ sở khoa học nào, tuy nhiên có một số lại là sự thật.
Làm thế nào để có tinh trùng chất lượng tốt?
Để thụ tinh chỉ cần một tinh trùng lọt vào bên trong trứng nhưng có đến 500 triệu tinh trùng tham gia vào cuộc đua tìm vận may. Một số biện pháp sau có thể giúp tăng cơ may tạo ra tinh trùng khoẻ mạnh.
Bổ sung vitamin và vi chất: Uống multivitamin hàng ngày có thể cung cấp đủ selenium, kẽm, folic acid để sản xuất ra đủ số lượng tinh trùng và là tinh trùng có chất lượng. Tinh trùng rất nhạy cảm với các chất ôxy hóa, những phân tử oxy không ổn định có thể làm tổn thương màng tế bào. Trong multivitamin có tác dụng bảo vệ tinh trùng không bị tổn thương.
Giảm stress: Cuộc sống có quá nhiều yếu tố gây căng thẳng (stress) và kéo dài có thể ảnh hưởng đến một số hormone cần để tạo ra tinh trùng. Có khó khăn về khả năng sinh con lâu dài cũng là một tác nhân gây stress và trực tiếp hay gián tiếp ảnh hưởng đến một số hormone hay chức năng tình dục.
Vận động thân thể thường xuyên: Tốt cho sức khỏe toàn thân và sức khỏe sinh sản. Ngay cả loại vận động căng thẳng như chạy maratông cũng không ảnh hưởng xấu đến khả năng sinh sản. Chỉ cần đừng tập quá sức.
Kiểm soát cân nặng: Lượng mỡ của cơ thể quá nhiều hay quá ít có thể làm cho sự sản xuất ra các hormone sinh sản bị rối loạn, dẫn đến giảm số lượng tinh trùng và tăng tỷ lệ các tinh trùng bất thường. Để có thể sản xuất ra tinh trùng có chất lượng cao, nên giữ chỉ số khối lượng cơ thể (BMI) trong khoảng 20 - 25.
Những yếu tố nào có hại cho tinh trùng
Ngay cả trong những hoàn cảnh tốt nhất thì cũng chỉ có 50 - 70% số lượng tinh trùng sống đủ để thụ tinh cho trứng. Như thế có nghĩa là tinh trùng rất dễ bị tổn thương bởi môi trường, ví dụ như phơi nhiễm với nhiệt độ cao hay hóa chất độc. Để bảo vệ khả năng sinh sản, cần:
Tránh các chất độc có trong môi trường: Ở nơi làm việc và cả ở giađình đều có thể có những hóa chất làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.Ethylbenzen, benzene, toluene, xylene có ở nhựa đường, dầu thô, nhựa lợp nhà;kim loại nặng như chì, cadmium, thủy ngân có trong pin, chất màu, đồ nhựa; các dungmôi có mùi thơm có trong sơn, venci, thép, keo dán và chất làm tan mỡ ở kimloại. Một số chất diệt cỏ và côn trùng có tác dụng giống như entrogen nên pháhuỷ tiến trình sản xuất tinh trùng. Vì vậy mặc đồ bảo vệ, thông gió, mang mặtnạ chống độc có thể làm giảm nguy cơ hấp thụ các chất độc thấm qua da, qua niêmmạc và vào phổi.
Bỏ hút thuốc và hạn chế rượu: Hình ảnh người đàn ông với điếu thuốc lá trên môi vẫn thường được sử dụng để thể hiện sức hấp dẫn nam tính, quyền lực trí tuệ và cả sự mạnh mẽ thể chất. Nhưng không phải ai cũng biết rằng chính thuốc lá đã góp phần quan trọng gây ra những rối loạn về hoạt động tình dục, thậm chí có thể huỷ diệt khả năng nam tính và cả khả năng sinh sản. Sức hấp dẫn của phái mạnh có nguy cơ bị tan biến theo khói thuốc lá.
Hút thuốc làm tăng nguy cơ hiếm muộn và rối loạn chức năng cương dương. Tinh trùng của người hút thuốc từ 1 đến 2 bao mỗi ngày có thể có hình thể bất thường và di chuyển chậm hơn so với những người không hút thuốc. Uống nhiều rượu có thể làm giảm nồng độ testosterone và cũng làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng. Người hút thuốc vừa nghiện rượu đặc biệt có hại cho tinh trùng (giảm rõ rệt số lượng và sự di chuyển của tinh trùng so với người chỉ nghiện một loại).
Không dùng ma túy: Marijuana có thể làm giảm mật độ và sự di chuyển của tinh trùng.
Ngâm mình trong nước nóng từ 40 độ C trở lên có thể làm giảm số lượng và sức sống của tinh trùng. Nên tắm dưới vòi hoa sen.
Không nên ngồi lâu trong văn phòng hay trên xe vì có thể làm tăng nhiệt độ ở bìu và ảnh hưởng đến sự sản xuất tinh trùng. Nếu làm công việc tĩnh lại thì thỉnh thoảng nên nghỉ giải trí và vận động.
Tránh lạm dụng hormone: Dùng quá nhiều testosterone có ảnh hưởng xấu đến khả năng sinh sản. Các chất tăng đồng hoá có nhân steroid thường được dùng không chỉ định của thầy thuốc để tăng sức mạnh cơ bắp và tăng trưởng có thể làm teo và làm giảm rõ rệt chức năng tinh hoàn. Thuốc kháng androgen dùng để chữa phì đại lành tính và ung thư tuyến tiền liệt cũng có ảnh hưởng xấu đến tiến trình sản xuất tinh trùng.
Thận trọng với các thuốc đã hay đang dùng: Nhiều như thuốc có thể tạm thời làm giảm khả năng sinh sản. Nếu dùng thuốc để kiểm soát bệnh cao huyết áp, viêm đường tiêu hóa hay bệnh gút, thuốc ức chế đáp ứng miễn dịch với cơ quan ghép... thì cần xem xét để biết có ảnh hưởng đến sự sản xuất ra tinh trùng không Tránh dùng cimetidine (Tagamet...), một loại thuốc chống acid ở dạ dày mà nên thay bằng các thuốc khác nhe rantidine (Zantac...), famotidine (Pepcid...) hay nizadine (Axid) là những thuốc giảm acid dạ dầy mà không ảnh hưởng đến sự sinh sản. Cần báo cho thầy thuốc biết thuốc đang và sẽ dùng có thể ảnh hưởng đến sinh sản.
Những quan niệm sai lầm liên quan đến tinh trùng
Mang quần soóc (ngắn) chật làm giảm số lượng tinh trùng? Không đúng. Các nhà khoa học nhận thấy những trang phục đồ lót dùng cho vận động viên điền kinh nam nhằm mục đích nâng đỡ hay quần dài chật không ảnh hưởng đến sinh sản, dù có mặc cả ngày.
Cà phê ảnh hưởng đến sinh sản nam? Không đúng, chất cafeine trong cà phê không ảnh hưởng đến sinh sản.
Đi xe đạp nhiều có ảnh hưởng đến sinh sản? Đúng. Ngồi lâu trên yên xe cứng và hẹp nhiều hơn 30 phút mỗi lần, nhất là khi lại mặc đồ bó sát có thể làm tăng nhiệt độ ở bìu và ảnh hưởng đến sản xuất tinh trùng. Ngoài ra, cơ thể mập và sự xọ xát với yên xe có thể làm cho cơ quan sinh dục rất mất cảm giác và gây tổn thương tinh tế làm cho cơ quan sinh dục mất cảm giác và gây tổn thương tinh tế cho thần kinh và mạch máu. Để giảm những nguy cơ đó nên để yên hơi chúc, rộng hơn, có lót êm và thỉnh thoảng nên nghỉ trong khi đi xe đạp.
Thời tiết và đồng hồ sinh học cũng ảnh hưởng đến sinh sản nam? Đúng. Vì thời tiết mát làm cho sản xuất tinh trùng tăng; số lượng tinh trùng cao hơn về mùa đông, thấp hơn về mùa hè; về sáng cũng cao hơn các thời điểm khác trong ngày.
Cặp vợ chồng hiếm muộn luôn cần nhớ rằng có đến 40% trong số nguyên nhân hiếm muộn là do nam, 40% do nữ và 20% do cả hai.
--------------------------------------------------
