Những năm gần đây xuất hiện nhiều đồn đại liên quan đến tinh trùng (tinh binh), trong số đó có cả lời đồn rằng thuốc lá có bạc hà và một số đồ uống ngọt giải khát có thể làm cho nam giới vô sinh. Nhiều lời đồn khác chẳng có cơ sở khoa học nào, tuy nhiên có một số lại là sự thật.
Để thụ tinh chỉ cần một tinh trùng lọt vào bên trong trứng, có đến 500 triệu tinh trùng tham gia vào cuộc đua tìm vận may này. Tuy nhiên, trong đời sống có một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng.
Sai và đúng
- Mang quần soóc (ngắn) chật giảm số lượng tinh trùng? Không đúng. Các nhà khoa học nhận thấy những trang bị lót dùng cho vận động viên điền kinh nam nhằm mục đích nâng đỡ hay quần dài chật không ảnh hưởng xấu đến sinh sản, dù có mặc cả ngày.
- Đi xe đạp nhiều có ảnh hưởng đến sinh sản? Đúng. Ngồi lâu trên yên xe cứng và hẹp hơn 30 phút mỗi lần, nhất là khi lại mặc đồ bó sát có thể làm tăng nhiệt độ ở bìu và ảnh hưởng đến sản xuất tinh trùng. Ngoài ra, cơ thể mập và sự cọ xát với yên xe có thể làm cho cơ quan sinh dục mất cảm giác và gây tổn thương tinh tế cho thần kinh và mạch máu. Để giảm những nguy cơ đó nên để yên hơi chúc, rộng hơn, có lót êm và thỉnh thoảng nên nghỉ trong khi đi xe đạp.
- Thời tiết và đồng hồ sinh học cũng ảnh hưởng đến sinh sản nam? Đúng. Vì thời tiết mát làm cho sản xuất tinh trùng tăng; số lượng tinh trùng cao hơn về mùa đông, thấp hơn về mùa hè; về sáng cũng cao hơn các thời điểm khác trong ngày.
Những yếu tố có hại cho tinh trùng
Ngay cả trong những hoàn cảnh tốt nhất thì cũng chỉ có 50 - 70% số lượng tinh trùng sống đủ để thụ tinh cho trứng. Như thế có nghĩa là tinh trùng rất dễ bị tổn thương bởi môi trường, ví dụ như phơi nhiễm với nhiệt độ cao hay hoá chất độc.
Tránh các chất độc có trong môi trường: Ở nơi làm việc và cả ở gia đình đều có thể có những hoá chất làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng. Ethylbenzen, benzene, toluene, xylene có ở nhựa đường, dầu thô, nhựa lợp nhà; kim loại nặng như chì, cadmium, thủy ngân có trong pin, chất màu, đồ nhựa; các dung môi có mùi thơm có trong sơn, vecni, thép, keo dán và chất làm tan mỡ ở kim loại. Một số chất diệt cỏ và côn trùng có tác dụng giống như estrogen nên phá huỷ tiến trình sản xuất tinh trùng. Vì vậy mặc đồ bảo vệ, thông gió, mang mặt nạ chống độc có thể làm giảm nguy cơ hấp thụ các chất độc thấm qua da, qua niêm mạc và vào phổi.
Bỏ hút thuốc và hạn chế rượu: Thuốc lá ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng không còn là điều nghi ngờ, nhiều nghiên cứu còn cho thấy thuốc lá có ảnh hưởng xấu đến cả thể tích, độ toan, tỷ trọng ở dịch phóng tinh cũng như số lượng tinh trùng sống và khả năng di chuyển của tinh trùng. Thuốc lá làm giảm vitamin C, thiếu vitamin C làm cho tinh trùng vón lại mà không bơi về phía trứng. Uống nhiều rượu có thể làm giảm nồng độ testosterone và cũng làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.
Rượu ức chế sự hấp thụ một số chất dinh dưỡng thiết yếu như kẽm. Kẽm có nồng độ cao trong tinh trùng và là yếu tố quan trọng trong hiếm muộn nam. Người vừa hút thuốc vừa nghiện rượu đặc biệt có hại cho tinh trùng (giảm rõ rệt số lượng và sự di chuyển của tinh trùng so với người chỉ nghiện một loại).
Không nên tắm hơi: Nhiệt độ thích hợp để tinh hoàn sản xuất tinh trùng từ 35,5oC đến 36oC, nghĩa là thấp hơn nhiệt độ cơ bản. Để tạo ra môi trường nhiệt độ thích hợp, cơ thể tự điều chỉnh bằng cách vào lúc nhiệt độ bên ngoài cao thì da bìu giãn nở ra để bìu thõng xuống, tỏa nhiệt được nhiều hơn; ngược lại lúc lạnh da bìu săn lại do các cơ co rút kéo tinh hoàn lên cao sát với ổ bụng để sưởi ấm cho nó. Do đó, thói quen tắm nước quá nóng, nhất là ngâm mình lâu trong bồn tắm nước nóng là điều làm giảm khả năng sản xuất tinh trùng. Ngoài ra, cũng không nên mặc quần lót chật hay chế tạo bằng ni lông. Để tinh trùng có số lượng và chất lượng tối đa, không nên tắm hơi, bồn tắm nóng sục... ngâm mình trong nước nóng từ 40oC trở lên, có thể làm giảm số lượng và sức sống của tinh trùng. Nên tắm dưới vòi hoa sen.
Không nên ngồi lâu trong văn phòng hay trên xe: Vì có thể làm tăng nhiệt độ ở bìu và ảnh hưởng đến sự sản xuất tinh trùng. Nếu làm công việc tĩnh tại thì thỉnh thoảng nghỉ để giải trí và vận động.
stress: Có người nghĩ rằng stress chẳng liên quan gì đến tinh binh nhưng thật ra stress không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi, thần kinh suy nhược mà còn tác động đến sự sản sinh tinh trùng ở nam giới, quá nhiều yếu tố gây căng thẳng và kéo dài đã ảnh hưởng đến một số hormon cần có để tạo ra tinh trùng. Các chuyên gia khuyên rằng, trong thời gian bị stress, các cặp vợ chồng không nên lên kế hoạch có con. Thay vào đó, cần tìm cách giải toả stress càng sớm, càng tốt. Gặp khó khăn về sinh con lâu dài cũng là một tác nhân gây stress và trực tiếp hay gián tiếp ảnh hưởng đến hormon hay chức năng tình dục. Nam giới kiểm soát stress kém có thể là nguyên nhân giảm khả năng sinh sản. Vậy nghỉ ngơi, thư giãn hợp lý có vai trò quan trọng, giúp hồi phục sinh lực và tăng cường sức khoẻ.
Sử dụng laptop: Nam giới thường có thói quen đặt laptop lên đùi để sử dụng. Điều này rất có hại cho sức khỏe. Ngoài việc bị ảnh hưởng do sóng điện phát ra từ máy, người sử dụng còn bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ của máy. Theo một nghiên cứu khoa học, nam giới khi để máy tính lên đùi và sử dụng trong một thời gian lâu, sức nóng tỏa ra từ máy sẽ ảnh hưởng tới phần cơ thể tiếp xúc với máy, làm giảm khả năng sống của tinh trùng.
Tóm lại, lối sống lành mạnh có tác dụng tốt để giữ gìn khả năng sinh sản, giúp tránh những tác động có hại để tăng cơ may có thai. Cặp vợ chồng hiếm muộn luôn cần nhớ rằng có đến 40% trong số nguyên nhân hiếm muộn là do nam, 40% do nữ và 20% do cả hai.
--------------------------------------------------
