Rối loạn cảm xúc theo mùa xảy ra vào mùa thu và đông, khi trời nhanh tối hơn, khiến cơ thể suy nhược. Rất cả mọi người đều cảm thấy chút sầu muộn khi trời vào đông, khi ngày ngắn lại và lạnh hơn. Với một số người, những thay đổi này trở nên nghiêm trọng, được gọi là chứng rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD), hay trầm cảm mùa đông.
SAD xảy ra vào mùa thu và đông, khi trời nhanh tối hơn, khiến cơ thể suy nhược. Chỉ riêng tại Mỹ, ước tính khoảng 20% dân số được cho là mắc chứng SAD ở mức độ trung bình. Nếu bạn có những dấu hiệu sau đây, bạn có thể đã bị trầm cảm mùa đông.
Dễ cáu kỉnh
Giận dữ, cáu kỉnh là những triệu chứng phổ biến của trầm cảm và SAD. So với người bình thường, người mắc chứng SAD dễ bị kích thích hơn nhiều so với người khỏe mạnh. Họ cũng dễ nỗi nóng hơn những người trầm cảm thông thường (không phải theo mùa).
Thèm ăn hơn
Giống như trầm cảm, SAD làm tăng cảm giác ngon miệng ở một số người. 65% người bị chứng rối loạn này cảm thấy đói hơn trong những tháng trời tối, lạnh lẽo. Đây có thể là một phản ứng sinh lý của cơ thể nhằm giúp bạn "xốc lại tinh thần". Vì thế đến cuối mùa này, bạn thường tăng cân.
Thèm chất bột
Người mắc SAD có cảm giác thèm rất chất bột (như mỳ, bánh mỳ), vì chúng có tác dụng làm tăng tiết chất truyền thần kinh serotonin - giúp cải thiện tâm trạng.
Khó tập trung
Trầm cảm có ảnh hưởng đến một loạt hoạt động xử lý tâm thần trên não, như khả năng tập trung, nói, ghi nhớ... Ở người mắc SAD, tình trạng này cũng tương tự như người bị trầm cảm không theo mùa.
Mất hứng với tình dục
Thiếu quan tâm đến sex là một triệu chứng phổ biến ở những người bị SAD và trầm cảm. Nhưng điều này chỉ đúng với người bị SAD trong mùa thu, đông.
Ngược lại, nếu rối loạn này xảy ra vào mùa xuân - hè (một dạng hiếm gặp hơn nhiều, còn gọi là trầm cảm mùa hè) thì lại có các triệu chứng đối ngược, chẳng hạn gia tăng ham muốn tình dục.
Buồn bã
SAD là một dạng trầm cảm, và nó có hầu hết những đặc điểm của trầm cảm. Hai triệu chứng chủ yếu là cảm thấy buồn bã và mất hy vọng, mất hứng thú với các hoạt động (chẳng hạn công tác xã hội) mà bình thường bạn vẫn yêu thích.
Nếu bạn trải qua các triệu chứng này trong ít nhất 2 tuần, nó là dấu hiệu của trầm cảm. Nếu bạn cảm thấy điều này chỉ có trong mùa thu và đông, và các triệu chứng đó biến mất trong thời gian còn lại của năm, nó có thể là dấu hiệu bạn bị trầm cảm mùa đông.
Buồn ngủ và mệt mỏi
Những người mắc chứng SAD thường có xu hướng cần ngủ nhiều hơn trong mùa đông, đôi khi hơn rất nhiều. Trong một nghiên cứu trên tạp chí Psychosomatic Research, các bệnh nhân bị chứng SAD trung bình ngủ 7,5 tiếng trong mùa hè, 8,5 tiếng trong mùa xuân và thu, và cần đến 10 tiếng trong mùa đông.
Tuy nhiên, bạn buồn ngủ nhiều hơn không có nghĩa là bạn cảm thấy được nghỉ ngơi nhiều hơn. Các nghiên cứu khác cho thấy người mắc SAD thường bị chứng mất ngủ, và rối loạn giấc ngủ, do vậy có xu hướng gà gật ở nơi làm việc.
