Sức khỏe tình dục gồm có 2 yếu tố chính: ham muốn tình dục và việc thực hiện ham muốn đó một cách hiệu quả. Nếu bị rối loạn một trong hai hoặc suy giảm dần cả hai chức năng này nghĩa là sức khỏe có vấn đề.
Sức khỏe của con người gồm sức khỏe thể chất và sức khỏe tinh thần. Sức khỏe tình dục thuộc cả hai loại này, vừa có yếu tố thực thể vừa có yếu tố phi thực thể. Bất cứ nguyên nhân nào đe dọa đến sức khỏe tình dục cũng cần được quan tâm đặc biệt, bởi đây có thể là sự cảnh báo đến sức khỏe tổng quát như bệnh tim mạch, cao huyết áp, đái tháo đường…
Ngoại trừ một tỷ lệ rất ít những người bẩm sinh dửng dưng với tình dục, còn ở đa số mọi người, nguyên nhân gây suy giảm tình dục là do dị tật bẩm sinh hoặc những ám ảnh, chấn thương tâm lý xảy ra ở thời thơ ấu, tuổi dậy thì (như những trường hợp bị cưỡng hiếp, hiếp dâm hay vì lý do tôn giáo…).
Sự phát triển ham muốn tình dục là một tiến trình tất yếu của đời sống tình dục con người. Sự ham muốn này bắt đầu từ tuổi dậy thì, chín mùi khi bộ phận sinh dục thứ phát và các hoóc môn sinh dục phát triển đầy đủ (7-20 tuổi). Ham muốn tình dục ở tuổi dậy thì thể hiện qua hiện tượng mộng tinh hay thủ dâm. Ham muốn tình dục được điều chỉnh do lượng testosterone tiết ra trong máu, đồng thời nó còn chịu sự ảnh hưởng và chi phối của các yếu tố gia đình, xã hội, giáo dục, môi trường, thể chất… Testosterone phần lớn được sản xuất từ tinh hoàn và nó cũng được tiết ra bởi tuyến thượng thận, buồng trứng ở phụ nữ. Mỗi ngày trung bình cơ thể phụ nữ sản xuất được khoảng 0,3 mg.
Vấn đề đáng quan tâm nhất trong cuộc sống tình dục của nam giới là sinh hoạt tình dục một cách có chất lượng, hiệu quả và có thể đáp ứng đầy đủ trong mọi thời điểm mà họ muốn.
Các trạng thái làm giảm ham muốn tình dục
Người ta thấy đa số phụ nữ sau mãn kinh không còn cảm thấy hứng thú trong vấn đề tình dục, dù có trường hợp đã dùng đủ loại kích thích tố nữ. Lý do có thể do lượng kích thích tố nam trong cơ thể bị giảm đi, vì cả buồng trứng và tuyến thượng thận đều tiết ra ít kích thích tố nam hơn trước. Người phụ nữ cảm thấy chán nản và không còn ham muốn tình dục.
Ở nam giới, từ tuổi 40 trở đi, các tế bào của tinh hoàn bắt đầu thoái hóa, được thay thế bởi các sợi collagen, lượng testosterone giảm dần kéo theo ham muốn tình dục giảm xuống, nhịp độ giao hợp thưa ra, dương vật nhỏ và ngắn lại. Các cơ trơn trong thể hang và xung quanh mạch máu trong dương vật co thắt thường xuyên hơn, làm kích thước dương vật nhỏ lại, cần nhiều thời gian hơn mới kích thích cương lên. Việc xuất tinh lại sớm hơn nên chất lượng của sinh hoạt tình dục sa sút.
Ngoài các yếu tố về sức khỏe và tinh thần tổng quát, muốn hoạt động tình dục đạt hiệu quả thì cơ quan sinh dục phải đáp ứng đầy đủ chức năng cương, duy trì tình trạng cương tốt, thời gian xuất tinh thích hợp… Về phía nữ thì dịch âm đạo phải tiết đầy đủ, ống âm đạo co bóp tốt…
Khả năng hoạt động tình dục của phái nam tùy thuộc vào chức năng cương. Chức năng này bị chi phối bởi rất nhiều yếu tố, nhất là yếu tố tâm lý và bệnh lý như: lo lắng, sợ hãi, bệnh liệt dương, tình trạng xuất tinh sớm. Ở phụ nữ, khả năng này giảm do không đạt hay không duy trì được tình trạng tiết chất nhờn, âm hộ hay âm đạo không co giãn thích hợp, bị co thắt âm đạo hoặc rối loạn về cực khoái.
Tình trạng suy giảm hay mất đi ham muốn tình dục là dấu hiệu của bệnh lãnh cảm, nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây những xáo trộn trong cuộc sống lứa đôi. Thường ở phụ nữ, bệnh xảy ra cao gấp 4 lần so với nam giới nhưng lại dễ điều trị hơn.
Phản ứng tâm lý tự nhiên trước khả năng tình dục ngày càng sa sút khiến người đàn ông né tránh chuyện ấy, cố tìm một cách nào đó để biện minh cho sự suy yếu của mình như mệt mỏi vì công việc, sức khỏe... Chuyện chăn gối giảm đi rõ rệt. Ước muốn giao hợp gia tăng nhưng hành động giao hợp thì không thực hiện được. Hai trạng thái này xung đột với nhau rất mãnh liệt ở giai đoạn đầu, làm thay đổi tính cách trầm trọng, thậm chí về sau sẽ trở thành một nỗi sợ hãi và họ trở nên lãnh cảm.
Lãnh cảm là biểu hiện của sự thiếu hụt testosterone. Ngày nay y học hiện đại có khả năng điều trị khỏi hoặc ít ra cũng cải thiện được phần nào. Nếu suy giảm ham muốn do thiếu hụt testosterone thì việc điều trị nội khoa bằng testosterone rất có lợi.
Đối với phụ nữ bị lãnh cảm, có thể dùng một loại thuốc bôi vào âm đạo với thành phần là 2 dược chất L-Arginine và Peppermint, loại thuốc kích thích có tác dụng làm giãn mạch nhẹ tại chỗ. Hiện nay, một số bác sĩ cũng chỉ định dùng thuốc bôi có kích thích tố nam 1% hay 2% testosterone dạng mỡ hay kem. Sau 6 tuần bôi thuốc, cho bệnh nhân chuyển sang dùng thuốc testosterone dạng uống, và chỉ cần dùng độ 0,5 mg methyltestosterone một ngày là có thể cho tác dụng kéo dài.
Suy giảm ham muốn tình dục ở nam giới khó điều trị hơn nữ giới, nhất là với những người đứng tuổi. Ngoài nguyên nhân bệnh lý, suy giảm ham muốn tình dục còn có thể bị tác động bởi các yếu tố như sự chểnh mảng của đối tác trong sinh hoạt tình dục; quan hệ đơn điệu, thiếu nồng nhiệt và những yếu tố này sẽ làm tình trạng lãnh cảm ngày càng nặng hơn.
--------------------------------------------------
